De afscheidsbijeenkomst

De plaats en de invulling van de afscheidsbijeenkomst hangt voor een groot deel af van de vraag of het een kerkelijke of niet-kerkelijke uitvaart betreft. Bij een kerkelijke uitvaart ligt de plaats en de invulling van de afscheidsbijeenkomst voor een groot deel vast. De katholieke traditie kent een avondwake op de avond voor de uitvaart en een uitvaartmis, gevolgd door de begrafenis of crematie. De protestantse kerk houdt een dienst van Woord en Gebed. De kerkelijke uitvaart vindt meestal plaats in eigen parochiekerk of gemeentekerk. Hoe de mis of dienst verloopt ligt over het algemeen vast. Veel mensen die gelovig zijn opgegroeid, maar niet meer naar de kerk gaan, ontwikkelen een eigen geloofsbeleving. Bij een overlijden staan ze opeens met lege handen en vallen terug op de diensten van de kerk. De kerkelijke afscheidsbijeenkomst kan nu een persoonlijker karakter krijgen, mede door eigen inbreng van de familie. De pastor of dominee kunnen als één van de sprekers gevraagd worden. Het kerkgebouw kan ook aanspreken omdat er veel mensen in kunnen en de kerkelijke inbreng kan geheel achterwege blijven. Of dit mogelijk is hangt van de betreffende parochie of gemeente af. Een niet-kerkelijke afscheidsbijeenkomst kan op iedere plek gehouden worden die daarvoor geschikt gemaakt kan worden. De keuze hangt vooral af van het aantal mensen dat verwacht wordt en ook de eventuele verbinding tijdens het leven van de overledene. De afscheidsbijeenkomst kan volledig naar eigen idee worden ingevuld. U kunt worden begeleid bij de samenstelling hiervan, eventueel door een ritueel begeleider. Een afscheidsbijeenkomst kan een afspiegeling zijn van hoe iemand geleefd heeft. Zo kan het levensverhaal verteld worden. U kunt ook de muziek met beelden tonen. Voorbeelden daarvan kunt u hier zien. Er kan muziek gemaakt worden door familieleden of vrienden. Dit kan ook verzorgd worden door een uitvaartkoor of professionele uitvaartmuzikanten. Als de muziek een verbinding heeft met de overledene, kun je op een persoonlijke manier uiting geven aan wat je met elkaar hebt gedeeld tijdens het leven. Dit is het laatste afscheid en het kan nooit meer over gedaan worden. Wanneer nabestaanden het niet aandurven iets te zeggen, maar wel willen dat er een passende toepspraak is, kunnen zij een beroep doen op sprekers van het Humanistisch Verbond of op sprekers die niet meer kerkgebonden zijn. Het is natuurlijk ook mogelijk in eigen kring te kijken of er een daarvoor geschikte persoon is die dat kan doen.

Na afloop van de begrafenis of crematie komen de nabestaanden meestal bij elkaar om na te praten en de familie te condoleren. Dan is er ruimte voor ontmoeten en eten en drinken. Hoe dat vorm gegeven wordt hangt ook van de overledene af. Wat past het meest bij deze persoon? Een borrel in het stamcafé, een picknick in het bos, koffie met cake, een koffietafel of een samenzijn bij de familie thuis? Het is allemaal mogelijk.